Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας αφού μελέτησε το Νόμο για τα ΑΕΙ του Υπουργείου Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων κάνει τις παρακάτω επισημάνσεις:

    Υπήρχε η ανάγκη ενός νέου νόμου για τα ΑΕΙ. Οι εξελίξεις των τελευταίων (σχεδόν 30) ετών απαιτούσαν την αντικατάσταση του ιστορικού νόμου 1268/1982. Ο καινούργιος νόμος σε ορισμένα σημεία του θεραπεύει κάποια προβλήματα που είχαν επισημανθεί μέσα στα χρόνια. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Α) Στο Άρθρο 7§ 6, αυξάνεται η ευελιξία με την οποία «ιδρύονται, συγχωνεύονται, κατατέμνονται, μετονομάζονται και καταργούνται σχολές»
Β) Διευκολύνεται περαιτέρω η δυνατότητα κινητικότητας καθηγητών εξωτερικού και εσωτερικού.(Άρθρο 24§ 7, Άρθρο 9 §10, Άρθρο 16 §10, Άρθρο 27, κλπ)
    Ακολουθώντας την μέθοδο του Αριστοτέλη και τη συγκεκριμένη υλοποίησή της στα «Στοιχεία» του Ευκλείδη, διατυπώνουμε δύο αρχές-αξιώματα που τις θεωρούμε αυτονόητες αλήθειες:
1.    Η κοινωνία πρέπει να εγγυάται σε όλους τους ανθρώπους γενικά ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη
       και ειδικότερα ένα δίκαιο σημείο αφετηρίας στις επιδιώξεις τους.
2.    Η Παιδεία, μεταξύ άλλων, περιέχει έντονα και συνιστώσα οικονομικής ανάπτυξης.
      Το κεντρικό συμπέρασμα που προκύπτει από τη μελέτη του κειμένου του παρόντος Νόμου, υπό το φως των παραπάνω
      δύο αρχών-αξιωμάτων και τη Λογική ανάλυση είναι ότι:
Ο παρών Νόμος κρίνεται αρνητικά και ως προς το στοιχείο της κοινωνικής δικαιοσύνης και ως προς το στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης.

Στη συνέχεια παρουσιάζουμε την απόδειξη αυτού του συμπεράσματος

      ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
    Στο Άρθρο 8 εισάγεται ο θεσμός των Εσωτερικών μελών του  Συμβουλίου που θα είναι, στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, εννέα, οι οποίοι εκλέγονται από τους καθηγητές του ΑΕΙ  .
    Στα εννέα αυτά Εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου, εκχωρούνται κατ’ ουσία όλες οι σημαντικές εξουσίες.
     Στη συνέχεια αναφέρουμε ορισμένες από αυτές:

Α) Δεν μπορούν να ανακληθούν κατά τη διάρκεια της θητείας τους,
Β) Καθορίζουν τα λοιπά Εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου (Άρθρο 8 §4),
Γ) Εγκρίνουν τον Οργανισμό του ΑΕΙ (Άρθρο 5 §1),
Δ) Μπορούν να αποκλείσουν τη συμμετοχή καθηγητών του ΑΕΙ, στις εκλογές για τη θέση του Πρύτανη (Άρθρο 8 §13),
Ε) Επιλέγουν ουσιαστικά τον Κοσμήτορα, τον οποίον έχουν τη δυνατότητα να ανακαλέσουν (Άρθρο 9 §4),
ΣΤ) Ο κοσμήτορας, ως μονομελές όργανο, έχει εξαιρετικά μεγάλες εξουσίες.

    Η εκλογή των Εσωτερικών μελών του Συμβουλίου, από τους καθηγητές του ΑΕΙ, είναι κατ αρχήν δημοκρατική. Όμως οι τεράστιες εξουσίες που δίδονται στο όργανο αυτό δημιουργούν τεράστιους κινδύνους. Υπάρχει μία διάσημη φράση βρετανού πολιτικού, που νομίζουμε ότι κάθε λογικός πολίτης θα υιοθετήσει: «Να θυμόσαστε ότι, όπου έχουμε τη συγκέντρωση δύναμης σε λίγα χέρια, πάρα πολύ συχνά, θα πάρουν τον έλεγχο άνθρωποι με γκανγκστερική νοοτροπία. Το έχει αποδείξει η ιστορία»  . Ο βρετανός αυτός πολιτικός πέθανε το 1902, όμως είναι εμφανές ότι τα γεγονότα που μεσολάβησαν από τότε, επιβεβαιώνουν την εκτίμησή του.
    Εκτός του Συμβουλίου υπάρχουν πολλά άλλα στοιχεία μη-δημοκρατικότητας. Αναφέρουμε ορισμένα παρακάτω:
Α) Οι επιτροπές κρίσεως διδακτορικών, που ήταν επταμελείς, μετατρέπονται σε τριμελείς.
Β) Οι κρίσεις καθηγητών προς προαγωγή γίνονται από επταμελές σώμα, που ουσιαστικά διορίζεται  από τον κοσμήτορα, ενώ στο άμεσο παρελθόν τα αντίστοιχα σώματα αποτελούνταν από 15 και 30 μέλη και διορίζονταν από πολυμελή σώματα.

    ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣ
    Πέρα από το θέμα της Δημοκρατικότητας, ασφαλώς υπάρχει και θέμα ποιότητας, (από τεχνοκρατική άποψη) των Διοικητικών Δομών.
    Ο νόμος περιέχει διάφορα στοιχεία διοίκησης που, ανεξαρτήτως των στελεχών που θα τα διαχειρισθούν, περιέχουν σοβαρές αγκυλώσεις.
Α) Η Σχολή Μεταπτυχιακών Σπουδών (Άρθρο 11), που πολύ μικρή σχέση έχει με τις «προπτυχιακές» Σπουδές. Πιθανολογούμε ότι θα δημιουργήσει ένα δαιδαλώδες γραφειοκρατικό σύστημα στα πλαίσια του Πανεπιστημίου.
Β) Τα προγράμματα σπουδών, που εγκρίνονται άνευ εισηγήσεως του αντιστοίχου τμήματος.

    ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
    Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, όπως είναι διαμορφωμένη σήμερα η παγκόσμια οικονομία, είναι αναγκαία η συνεργασία των ΑΕΙ με ιδιωτικούς φορείς.
    Ο παρών νόμος στο Άρθρο 56 § 2α γράφει:
α) Πόροι των Α.Ε.Ι. είναι:
αα) η κρατική επιχορήγηση σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο,
αβ) οι πρόσοδοι που προέρχονται από την αξιοποίηση της περιουσίας τους,
αγ) χρηματοδοτήσεις από οποιαδήποτε πηγή που σχετίζονται με την επιστημονική έρευνα, την ανάπτυξη και  την επιστημονική μελέτη,
αδ) δωρεές, κληρονομιές και κληροδοσίες και
αε) πόροι από κάθε άλλη πηγή (τα έντονα γράμματα είναι δική μας προσθήκη).
    Είναι προφανές ότι τέτοιο επίπεδο ασυδοσίας αντιτίθεται σε κάθε λογική και κάθε ηθική.
Ανατρέχοντας στην ιστορία γνωρίζουμε ότι κατά την δεκαετία του ΄60, στα πλαίσια του πολέμου του Βιετνάμ, αμερικανοί φοιτητές ζητούσαν από τα ιδιωτικά Πανεπιστήμιά τους να διακόψουν κάθε συνεργασία με εταιρείες που σχετίζονταν με την πολεμική προσπάθεια των ΗΠΑ. Σε άλλες εποχές τέθηκαν ζητήματα σεβασμού του περιβάλλοντος, των δικαιωμάτων των εργαζομένων, σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κλπ.
    Είναι προφανές ότι ο νόμος πρέπει να προβλέπει κάποιου είδους έλεγχο σε κάθε είδους χρηματοδότη. 

    ΚΡΑΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΕΙ.
    Από το κείμενο του νόμου, προκύπτουν σοβαρότατες ενδείξεις απόσυρσης της κρατικής χρηματοδότησης με προφανή μετατόπιση στους ώμους όσων δύνανται να πληρώσουν εξ ιδίων.
    Προς στήριξη του ισχυρισμού αυτού ενδεικτικώς αναφέρουμε τα παρακάτω
Α) Στο Άρθρο 30, καθορίζονται κατ’ έτος σπουδών 60 πιστωτικές μονάδες και τουλάχιστον 180 πιστωτικές μονάδες για το σύνολο των προπτυχιακών σπουδών, που σήμερα διαρκούν τέσσερα χρόνια. Η απλή διαίρεση 180/60=3 μας δείχνει ότι ο νόμος επιτρέπει  την ολοκλήρωση του πτυχίου σε 3 χρόνια. Εκτιμούμε ότι είναι θέμα χρόνου οι σπουδές, που είναι σήμερα τετραετείς, να γίνουν τριετείς. Ένας πολύ πιθανός λόγος είναι οικονομικού τύπου προφάσεις. Επίσης εκτιμούμε ότι, όσοι φοιτητές έχουν τα οικονομικά μέσα θα συμπληρώσουν την μόρφωση τους επί πληρωμή. 
Β) Στο Άρθρο 37, καθορίζεται ότι «Διδακτικό σύγγραμμα θεωρείται κάθε έντυπο ή ηλεκτρονικό βιβλίο». Μέχρις χθες τα διδακτικά συγγράμματα ήσαν πάντα έντυπα και διανέμονταν δωρεάν στους φοιτητές. Τώρα πλέον υπάρχει η δυνατότητα  να είναι και ηλεκτρονικά. Προφανώς είναι θέμα χρόνου να γίνουν ηλεκτρονικά με διάφορες προφάσεις. Ασφαλώς θα υπάρχουν και έντυπα συγγράμματα για όσους μπορούν να τα πληρώσουν.
    Γενικότερα δεν εμφανίζονται πουθενά στον νόμο εγγυήσεις ότι το κράτος θα καλύψει τις νόμιμες δαπάνες των ΑΕΙ, κάτι που μέχρι σήμερα θεωρούταν αυτονόητο.
    Κατά την παρελθούσα δεκαετία έχουν αναπτυχθεί ανά την Ελλάδα πολλά Μεταπτυχιακά προγράμματα, που εισπράττουν δίδακτρα, στα πλαίσια των δημοσίων ΑΕΙ. Εξ άλλου το Άρθρο 16 του Ελληνικού Συντάγματος καθορίζει ότι «Όλoι oι Έλληνες έχoυν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια».
    Δεν είμαστε νομικοί, όμως νομίζουμε ότι κάθε λογικός άνθρωπος δικαιούται να θεωρεί την είσπραξη διδάκτρων από τα δημόσια ΑΕΙ, αν όχι ευθέως αντισυνταγματική, τουλάχιστον αμφιβόλου συνταγματικότητας. Ζητήματα τέτοιας εθνικής σπουδαιότητας δεν πρέπει να επαφίενται σε δικαστικές επιλύσεις αλλά να αντιμετωπίζονται ευθέως πολιτικά.
    Δεν αμφισβητούμε τις προθέσεις των κατασκευαστών του παρόντος νόμου, όμως κάνουμε κριτική στις συνέπειες του νόμου αυτού. Υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, στη χρονική εξέλιξη της εφαρμογής του νόμου αυτού, η απουσία σαφών διατυπώσεων για την οικονομική κάλυψη από το Ελληνικό κράτος, καθιστά σχεδόν βέβαιον τον ουσιαστικό περιορισμό ίσων ευκαιριών στους νέους μας.
Η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία πιστεύει ότι είναι ανάγκη, να στηριχθεί το Δημόσιο Πανεπιστήμιο με δημόσιους πόρους για την Εκπαίδευση και την Έρευνα και να εναρμονιστούν οι πόροι αυτοί με τις μέσες δαπάνες των χωρών της Ευρωζώνης, ώστε το Πανεπιστήμιο να ανταποκριθεί στο ρόλο του ως πηγή ανθρωπιστικών αξιών και ως κινητήρια δύναμη της Ανάπτυξης της Χώρας.

                                                                  Για το Διοικητικό Συμβούλιο
                                                          της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας

         Ο Πρόεδρος                                                                                                Ο Γενικός Γραμματέας
Γρηγόριος Καλογερόπουλος                                                                                       Εμμανουήλ Κρητικός
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών                                                      Λέκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών